گزارش مختصر نشست مارکس و پرسش از هویت انسانی

📝میثم قهوه‌چیان

نشست دوم از سلسله نشست‌های هویت از منظر فلاسفه معاصر با عنوان هویت از منظر مارکس با ارائه میلاد عمرانی، دبیر مدرسه مطالعات نقد اقتصاد سیاسی، به همت مدرسه مطالعات هویت باشگاه اندیشه در شبستان این مجموعه عصرگاه پنجشنبه سوم آبان برگزار شد.

در این نشست عمرانی در دو سطحِ «هویت از منظر مارکس متقدم» و «جنبش طبقاتی و جنبش‌های هویت» به تشریح سخنان خود پرداخت.

عمرانی به صورت خلاصه در بخش نخست با مقایسه دو سطح توصیفی و غایی تعریف ارسطو از انسان به تشریح دو سطح تعریف هویت انسان از نظر مارکس پرداخت. او گفت از نظر مارکس در سطح توصیف انسان موجودی است که کار می‌کند. در سطح دوم انسانی موجودی دارای پراکسیس است و مراد از پراکسیس تحقق حیات اجتماعی و سیاسی با اراده انسان است. او در ادامه این بخش خاطر نشان کرد که مراد مارکس از سطح دوم هویت انسان ارائه طرحی غایت‌شناختی برای تاریخ نیست و ممکن است انسان بنابر عوامل سیاسی و تاریخی از رسیدن به این غایت باز بماند و چنین نیست که حتما به سطح پراکسیس برسد.

دبیر مدرسه مطالعات نقد اقتصاد سیاسی در سطح دوم با این پرسش که آیا با رسیدن جنبش طبقاتی به غایت خود و حذف مناسبات سلطه میان کارفرما و کارگر، جنبش‌های هویتی نیز به هدف خود خواهند رسید گفت: جنبش‌های هویتی که مبتنی بر دوگانه‌هایی بر مبنای جنسیت، قومیت، ملیت، نژاد و … هستند مکانیسم روشنی از سلطه ارائه نمی‌دهند.

او تصریح کرد که با حذف مناسبات سلطه‌ی سرمایه‌دارانه، دوگانه‌های ستم‌زای مورد نظر جنبش‌های هویتی حل می‌شوند اما معلوم نیست که در جهان سوسیالیستی یا کمونیستی چه وضعیت جدیدی را شاهد خواهیم بود و چه تضادهایی در آن جهان بروز خواهد کرد.