باشگاه اندیشه نهادی مستقل و غیرانتفاعی است که از سال 1376 توسط جمعی از اندیشهمندان و دغدغهمندان بهمثابه تحقق یک خیر عمومی بنا شد و کانونی است پویا و پرتحرک، بهمنظور تمرکز، برخورد و تعالی جریانهای فکری به شکلهای مطلوب، هدفمند و نتیجهبخش. این مجموعه در تلاش است تا بهدور از تظاهرها و تنازعهای تبلیغاتی امکانی برای گفتوگو و تبادلنظر پیرامون نقاط حساس و حیاتی عرصه فکری جامعه فراهم سازد و بر این انگاره استوار است که ظهور و زایش اندیشههای متعالی پیش از آنکه نیازمند مدیریت، آموزش و کنترل باشد، نیازمند محیط سالمی برای رشد فطری انسانهاست. هرچند که مدیریت و حمایت بیرونی به عنوان عامل درجه دوم مورد توجه است، ولی در درجه اول، در محیطی آزاد و سالم است که استعداد انسانی به فعلیت میرسد.
رسالت اصلی باشگاه ایجاد میدان آزاد و منطقی تفکر، تلاقی و تضارب اندیشههاست. در باشگاه بهجای آموزش، تقلید و تبعیت، مهمترین ابزار تشخیص حقیقت، اندیشه آزاد و رهپویی دیالوگی است و بهجای مدیریت و حمایت از بالا، قویترین نیروی محرکه حقیقتجویی درونی انسانهای علاقهمند است.
اینجا اندیشیدن محترم است و روند عملی تلاقی و تضارب اندیشهها در باشگاه بهصورت تولید طیف¬های جدید فکری است و نه پیروزی یک قطب فکری بر قطبهای دیگر.
باشگاه هرچند که دارای نقش رسانهای نیز هست، ولی در درجه اول، کارکرد تولید اندیشه را دارد. رسالت اصلی باشگاه فراهم کردن شرایطی است که افراد و گروههای حاضر بتوانند به مراتبی از کمال و حقیقتجویی دست یابند. اگرچه باشگاه این نتایج را از طریق رسانههای عمومی به اقشار اهل فکر عرضه میکند، ولی این هدف بعدی است. باشگاه، اندیشهها و مواضع و نتایج ازپیشآماده ندارد که تمام توان خود را در اعلام آن بهکار گیرد، بلکه مشخصه اصلی باشگاه علاقه به دانستن بیشتر، بهتر و عمیقتر است. البته در نهایت اندیشههای تولید شده را از طریق رسانه¬های موجود یا رسانه اختصاصی باشگاه ارائه خواهد کرد. ادعای ما این نیست که حقیقتجویی و حقیقتیابی و تضارب منطقی مسألهای ساده و هدفی است که بهآسانی می¬توان به آن دست یافت. بلکه مسلم است که موانع، محدودیتها و خطرات بسیاری وجود دارد که اگر برای آن چاره¬ای نیندیشیم انحراف از مسیر قطعی است. از یکسو فضای جامعه ما آکنده از جریانهای تبلیغاتی غوغاسالار با اهداف و اغراض سیاسی و جهتدار است و از سوی دیگر گروههای فشار با اهداف و مواضع مختلف در مقابل جریان صحیح اندیشیدن مقاومت کرده، یا سعی در به انحراف کشیدن و استفاده ناصحیح آن دارند. در بعضی از موضوعات اندیشیدن صحیح چنان مطرود شده است که حتی در خلوت خویشتن نیز بهسختی امکان آن وجود دارد. اصلی¬ترین مانع و آسیب، انحراف باشگاه بهسوی قدرتطلبی سیاسی، جنجالآفرینی و حرکتهای تبلیغاتی است. هر نوع روش منطقگریز میتواند حرکت باشگاه را بهسوی انحراف بکشاند. هرچند باشگاه اندیشه در راستای اهداف و آرمانهای ایرانی و اسلامی و بزرگان و شهیدان آن تأسیس گردیده است و مدیران باشگاه با اعتقاد راسخ به این اهداف، اقدام به راهاندازی آن نمودهاند ولی عزم آنان برپایی محیطی عاری از تحمیل و یکسونگری بوده تا اندیشهها و جریانات فکری با رشدی مبتنی بر هدایت فطری و انگیزه حقیقتجویی بتوانند به بالاترین تعالی فکری برسند. اصلیترین روش هدایت و مدیریت در باشگاه، تقویت جریان¬های صحیح و جذب استعدادهای برتر بهجای کنترل و محدود کردن و جلوگیری کردن است. باشگاه – تا آنجا که مقدور است – بهجای تکیه بر روشهای مرسوم جامعه مانند گزینش افراد خاص، جلوگیری از جریانهای ناخواسته و تنگ کردن و جهت دادن فضای فکری، به فراهم کردن میدانی صحیح و بستری سالم جهت حضور و شکوفایی اندیشهها و استعدادها میپردازد تا زمینه انحراف و رکود فکری و رسوب اندیشهها از بین برود. اهمیت باشگاه در این است که شکوفا شدن و تعالی نسلهای اندیشمند عامل سلامت آن است و نه کنترل و محدودیت.
فعالیت اصلی باشگاه در تجمعهای فکری محقق میشود و در باشگاه اندیشه عرصه برای هر نوع اندیشه و تفکر آزاد است؛ اما شرط اساسی این آزادی، استفاده از روشهای منطقی، بیان آزاد و بدون پردهپوشی مسائل و آمادگی برای مباحثه منطقی با هر اندیشه دیگر است. هر جریان و فردی که تحمل اندیشه دیگری را داشته باشد و دور از جنجال و تبلیغات و قدرتطلبی آماده حضور در میدان تضارب آراء باشد، میتواند این عرصه را انتخاب نماید. این هدایت و مدیریت درونزایی است که هر جریان فکری موظف به رعایت آن است.
در حال حاضر در باشگاه اندیشه مکتبهای کاوش و مدرسههای مطالعاتی متنوعی با رویکردهای میانرشتهای و با هدف ایجاد میدانهای جدید گفتوگو در عرصههای حساس فکری فعالند.