مدرسه «مطالعات دین» باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:
گفتگوهایی پیرامون «زنان و دین»
نشست اول: تاریخ‌گذاری برخی احادیث مرتبط با زنان؛ مطالعهٔ موردی «لیس علی النساء»
با حضور دکتر معصومه ریعان (عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان)
چهارشنبه ۱۵ تیر ۱۴۰۱
مقدّمه: یادداشت از دکتر معصومه ریعان
در متون دینی احادیثی با عنوان «لیس علی النساء» وارد شده است. این روایات عمدتاً در باب نماز و حج بوده و برخی محدودیت‌ها را برای زنان مطرح می‌کند که حاصل تفکر فقیهان قرون اولیه اسلام درباره جایگاه زنان است. «لیس علی النساء» که در ابتدا محدود به اذان و اقامه بوده، با رشد سندی و متنی در سده‌های بعد به محدودکردن حضور اجتماعی زنان رسیده است. این متون اصالتا در منابع اهل سنت مطرح شده و از آنجا به متون شیعه راه پیدا کرده است. با روش تاریخ‌گذاری بر اساس تحلیل متن – سند و ترسیم شبکه اسناد این روایات می‌توان به تاریخ احتمالی پدیدآمدن روایات اشاره کرد.
در این گفتار نشان خواهیم داد روایات «لیس علی النساء» به دلیل نیازمندی‌های فقهی زمانه در اواخر قرن اول هجری به بعد پدیدار شده و فقیهان قرون بعدی گوهر آن را رشد متنی و سندی داده، با بی‌اعتبار ساختن جایگاه اجتماعی زنان، محدودیت‌های بیشتری را از قرن دوم تا پنجم برایشان رقم زده‌اند.
گزارش مختصر
دکتر معصومه ریعان: از قرن سوم، احادیث محدودساختن زنان در امور اجتماعی به پیامبر منتسب شد.
نشست اول «گفتگوهایی پیرامون زنان و دین» به همت مدرسه مطالعات دین روز چهارشنبه 15 تیر 1401 در باشگاه اندیشه برگزار شد. «تاریخ‌گذاری برخی احادیث مرتبط با زنان: مطالعه موردی لیس علی النساء» موضوع ارائه دکتر معصومه ریعان عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان بود.
در این نشست، دکتر ریعان ابتدا به مفهوم تاریخ‌گذاری و پیشینه آن پرداخت و سپس انواع تاریخ‌گذاری احادیث را شمرد و به سراغ بررسی احادیث «لیس علی النساء» در متون حدیثی رفت و با روش تحلیلِ ترکیبیِ سند و متن، به مطالعه آن پرداخت.
گزارش مشروح نشستِ «تاریخ گذاری برخی احادیث مرتبط با زنان: مطالعۀ موردیِ لَیسَ عَلَی النِّساء…»
صوت نشستِ «تاریخ گذاری برخی احادیث مرتبط با زنان: مطالعۀ موردیِ لَیسَ عَلَی النِّساء…»
ویدئو نشست
