گزارش مشروح نشست جایگاه کارگران در ساختمان صلح اجتماعی
یادداشت از علی ملک‌پور؛ دبیر گروه صلح انجمن جامعه‌شناسی ایران
نشست جایگاه کارگران در ساختمان صلح اجتماعی نشست عمومی گروه علمی-تخصصی جامعه‌شناسی صلح انجمن جامعه‌شناسی ایران به مناسبت روز جهانی کارگر با همکاری مدرسه مطالعات دیالوگ باشگاه اندیشه و گروه‌های جامعه‌شناسی تفسیری و جامعه‌شناسی سیاسی روز پنج‌شنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل باشگاه اندیشه برگزار شد.
در این نشست ابتدا دکتر حسن امیدوار مدیر گروه صلح و مدیر نشست، مطالبی در خصوص صلح اجتماعی و نقش گروه‌های اجتماعی بیان کرد. وی اظهار داشت که توجه به گروه‌های اجتماعی به جهت اهمیت بالانس تنظیمات اجتماعی و تناسب استراتژیک گروه‌های اجتماعی در ساخت ساختمان صلح اجتماعی است. وی گفت صلح اجتماعی ابعاد و شاخص‌هایی را در بر دارد که از آن جمله می‌توان به تعادل اجتماعی، رفاه اجتماعی، پایداری اجتماعی، توافق اجتماعی، آرامش عمومی و از همه مهم‌تر، عدالت اجتماعی اشاره نمود. از این رو پاسکال با توجه به اهمیت عدالت، معتقد بود که عدالت و قدرت باید در کنار یکدیگر باشد تا هرچیزی که عادلانه است قدرتمند باشد و هر چیزی که قدرتمند است عادلانه باشد.
در ادامه دکتر پرویز صداقت اقتصاددان ضمن تشکر و قدردانی از انجمن جامعه‌شناسی ایران که هر ساله روز کارگر را یادآوری و تجلیل می‌کند گفت که متاسفانه رشد متوسط هزینه خانوار در شهر و روستا با متوسط رشد دستمزدها تناسبی ندارد و این به معنی کوچک‌تر شدن سفره مردم و فقر بیشتر است. از سوی دیگر اصلاح قانون بازنشستگی نیز به زیان کارگران بوه و راهی برای جبران فساد سیستماتیک و سوء مدیریت در حکمرانی است. سیاست نادرست واگذاری شرکت‌های زیان‌دیده به صندوق‌های بازنشستگی نیز چشم‌‌انداز تیره و تاری را برای آینده ترسیم کرده است و شرایط چنان است که گویی همه زیان‌ها باید از جیب کارگران تأمین شود. دولت برای تهی‌دستان سخت‌گیر و برای دهک‌های برخوردار حمایت‌گرست و متأسفانه سیاست‌های نولیبرالی نیز بحران‌ها را تشدید می‌کند.
سخنران بعدی دکتر محمد مالجو اقتصاددان بود که با اشاره به مطالعات خود طی سال‌های اخیر در خصوص کارگران ایران اظهار داشت که دو شکاف عمده در ایران در نهایت به زیان جامعه ایرانی و به ویژه کارگران رقم خورده است: نخست شکاف دولت و ملت که اکنون حتی شدت یافته است و دیگری شکاف و گسست عمیق در روابط ایران با جامعه جهانی ست. دود این جداافتادگی‌ها البته به چشم کارگران و دیگر طبقات جامعه می‌رود. وی در ادامه بحث به قرائت بخش‌هایی از یک بیانیه کارگری پرداخت که در سال ۱۳۲۳ و در شرایط معیشتی سخت آن روزگار منتشر شده بود. مفاد بیانیه چنان بود که گویی وصف وضعیت کارگران در امروز ایران است! این امر نشان می‌دهد که اوضاع معیشت و منزلت قشر کارگر در ایران تا چه حد بحرانی بوده و هست. وی گفت متأسفانه همه تصمیمات در دست اقلیتی در پشت درهای بسته اتخاذ می‌شود که حاصل کار وضع و شرایط امروزی است.
دکتر احمد بخارایی جامعه‌شناس سخنران بعدی نشست بود. وی با الهام از نظریه ماکس وبر دو نوع فهم پدیدهای اجتماعی را یادآور شد که عبارتند از فهم مشاهد‌ه‌ای و فهم تبیینی. او خود فهم نوع سومی را بدان افزود و آن را “فهم اخلاقی” نام نهاد که طبعا فهم ما را در تحلیل پدیده‌ها و متغیرهای اجتماعی توسعه می‌دهد. دکتر بخارایی همچنین کمال محوری و صور مختلف آن را از دیگاه خود تشریح کرد. او در نسبت عدالت و سعادت نیز مطالبی عرضه داشت و در نهایت با استناد به برخی آیات و احادیث در معارف دینی اسلام، شالوده‌های اخلاق و حقوق شهروندان را با تأکید بر حق جامعه کارگری یادآور شد.
دکتر بیتا مدنی آخرین سخنران نشست نقش کارگران در ساختمان صلح اجتماعی بود. او نیز از منظر جامعه‌شناسی تفسیری به طرح بحث پرداخت و به ویژه وضعیت زنان کارگر ایرانی را در مرکز بحث خود نشاند. دکتر مدنی نسبت نامتعادل سهم زنان و مردان در بازار اشتغال را مورد انتقاد قرار داد و یادآور شد که زنان تنها ۱۴ درصد نیروی کار و مردان ۶۴ درصد را به خود اختصاص داده‌اند. وی به ارتقای سطح مطالبات در سبک زندگی در جامعه ایرانی اشاره کرد و گفت که انقلاب ۵۷ نیز نتوانست این روند تکامل تاریخی را تحقق بخشد.
در پایان سخنرانی‌ها حاضران به طرح پرسش‌ها و تجارب خود در قلمرو مسایل کارگری و صلح پرداختند که سخنرانان نیز به تناسب پاسخ‌ها و دیدگاه‌های خود را به اشتراک گذاشتند.
